Το 2013, ο νόμος «Sunshine Act» στις ΗΠΑ απαίτησε να δημοσιοποιούνται όλες οι πληρωμές ή τα δώρα φαρμακευτικών εταιρειών άνω των 10 δολαρίων σε γιατρούς. Από τις δημοσιοποιήσεις διαπιστώθηκε ότι περίπου τα δύο τρίτα όλων των αμερικανών ιατρών έλαβαν δώρα από τις φαρμακευτικές εταιρείες, και η συνολική αξία των δώρων ξεπέρασε τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018. Το σύστημα λοιπόν αυτών των “ανοικτών πληρωμών” έδωσε ένα πλεονέκτημα στους ερευνητές που επιθυμούσαν να εξερευνήσουν το παλιό ερώτημα εάν τα δώρα και οι πληρωμές επηρεάζουν ή κατευθύνουν τη συνταγογράφηση των ιατρών.
Για να καταρτίσουν μια συστηματική ανασκόπηση σε αυτό το θέμα, οι ερευνητές επέλεξαν, από χιλιάδες άρθρα του Medline, 36 μελέτες των οποίων η μεθοδολογία ήταν σχετικά απαλλαγμένη από προκαταλήψεις. Όλα τα άρθρα εκτός από ένα γράφτηκαν μετά το 2015 και τα περισσότερα συσχέτιζαν τα δεδομένα συνταγογράφησης Medicare με τα δεδομένα του Open Payments (των “ανοικτών πληρωμών”). Σχεδόν όλες οι μεμονωμένες αναλύσεις έδειξαν σαφείς συσχετίσεις μεταξύ πληρωμών και συνταγογράφησης συγκεκριμένων φαρμάκων. Για να απαντηθεί το ερώτημα ποιά ήρθε πρώτη, η πληρωμή ή η συνταγή, ο χρόνος αξιολογήθηκε σε 9 μελέτες: Όλες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πληρωμή προηγήθηκε της συνταγής, δηλαδή υπήρχε μια σχέση «quid pro quo» (και όχι ένα απλό σύστημα ανταμοιβής για υψηλούς συνταγογράφους). Και οι 25 μελέτες στις οποίες αξιολογήθηκε η συσχέτιση μεταξύ πληρωμής και συνταγής (δηλαδή, όσο περισσότερα δώρα ή χρήματα προσφέρονται, τόσο περισσότερες συνταγές γράφονται) έδειξαν σχέση «δόσης-απόκρισης».
Οι επισκέψεις και τα δώρα από φαρμακευτικούς επισκέπτες αποτελούν ένα γεγονός της ιατρικής ζωής εδώ και πολλές δεκαετίες, και φυσικά επηρεάζουν τη συνταγογράφηση: Εάν δεν το κάνουν, οι φαρμακευτικές εταιρείες δύσκολα θα συνεχίσουν μια τόσο δαπανηρή πρακτική. Τα νεότερα δεδομένα επιβεβαιώνουν τώρα αυτό το συμπέρασμα. Επιπλέον, φαίνεται ότι η δημοσιοποίηση των δώρων δεν επέφερε μείωση αυτής της πρακτικής. Ίσως χρειάζονται ισχυρότερα όπλα από την διαφάνεια.
Βιβλιογραφία
Mitchell AP et al. Are financial payments from the pharmaceutical industry associated with physician prescribing? A systematic review. Ann Intern Med 2020 Nov 24.
