Η ανοσμία φαίνεται να προκαλείται από μόλυνση SARS-CoV-2 των υποστηρικτικών κυττάρων του οσφρητικού βλεννογόνου χωρίς να επηρεάζει άμεσα τους οσφρητικούς αισθητήριους νευρώνες.
Η απώλεια όσφρησης (ανοσμία) αναγνωρίστηκε ως ένα κύριο σύμπτωμα νωρίς στην πορεία της πανδημίας COVID-19, ωστόσο ο μηχανισμός της παραμένει άγνωστος σχεδόν 2 χρόνια αργότερα. Οι Khan et al. προσάρμοσαν μια χειρουργική διαδικασία για τη συλλογή του οσφρητικού βλεννογόνου (OM) και του αναπνευστικού βλεννογόνου (RM) από ασθενείς που είχαν πρόσφατα πεθάνει από COVID-19. Ο ιστός αναλύθηκε για SARS-CoV-2 με in situ υβριδισμό RNA και ανοσοϊστοχημεία φθορισμού.
Μεταξύ 68 περιπτώσεων COVID-19, ο SARS-CoV-2 εντοπίστηκε σε 30 άτομα αλλά όχι στις υπόλοιπες 38 περιπτώσεις ή σε 2 περιπτώσεις ανάρρωσης (πέθαναν από άλλα αίτια μήνες μετά τον COVID-19) ή στους 15 ασθενείς ελέγχου (αρνητικός για SARS-CoV-2 πριν από το θάνατο· πέθαναν από άλλες αιτίες). Όλα τα περιστατικά εκτός από ένα πέθαναν μέσα σε 16 ημέρες από τη διάγνωση.
Στο 90% των περιπτώσεων, οι κύριοι κυτταρικοί στόχοι της αντιγραφής του SARS-CoV-2 ήταν τα κύτταρα με κροσσωτό επιθήλιο του αναπνευστικού βλεννογόνου. Ένα μικρό ποσοστό περιπτώσεων (13%) έδειξε επίσης μόλυνση των κυττάρων που καλύπτουν τους πόρους των αδένων στη βασική στιβάδα (lamina propria). Η αξιολόγηση οσφρητικού βλεννογόνου έδειξε ότι τα υποστηρικτικά κύτταρα είναι ο βασικός στόχος, με κατά τόπους μοτίβα μόλυνσης. Ορισμένες περιπτώσεις έδειξαν ιικό RNA στα λεπτομηνιγγικά στρώματα που περιβάλλουν τον οσφρητικό βολβό, αλλά το παρέγχυμα του οσφρητικού βολβού και οι οσφρητικοί αισθητικοί νευρώνες δεν έδειξαν σημάδια μόλυνσης.
Αυτή η μελέτη παρέχει την πιο ολοκληρωμένη ιστολογική εξέταση μέχρι σήμερα του οσφρητικού και του αναπνευστικού βλεννογόνου σε ασθενείς με COVID-19. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η ανοσμία προκαλείται από μόλυνση και τραυματισμό των υποστηρικτικών κυττάρων και ότι ο ίδιος ο SARS-CoV-2 δεν στοχεύει άμεσα τους νευρώνες. Ενώ ο ρόλος των υποστηρικτικών κυττάρων θεωρείται βοηθητικός στη μεταβολική και δομική υποστήριξη γειτονικών νευρώνων και άλλων κυττάρων, αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν το ζωτικό ρόλο που παίζουν αυτά τα κύτταρα στη λειτουργία των νευρώνων, ενώ υποδηλώνουν επίσης έναν σημαντικό ρόλο στην τοπική ανοσία που μέχρι τώρα δεν είχε αναγνωριστεί.
Βιβλιογραφία
Khan M et al. Visualizing in deceased COVID-19 patients how SARS-CoV-2 attacks the respiratory and olfactory mucosae but spares the olfactory bulb. Cell 2021 Nov 24; 184:5932.
