Ένας άνδρας με μακροχρόνιο διαβήτη τύπου 1 και χωρίς ενδογενή παραγωγή ινσουλίνης πέτυχε ανεξαρτησία από την ινσουλίνη μετά από έγχυση μιας ερευνητικής θεραπείας με κύτταρα παγκρεατικών νησιδίων που προέρχονται από βλαστοκύτταρα.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, η θεραπεία με τη μισή δόση-στόχο του VX-880 (Vertex Pharmaceuticals), μιας νέας αλλογενούς θεραπείας αντικατάστασης νησιδιακών κυττάρων του παγκρέατος σεδύο ασθενείς, προερχόμενη από αλλογενή βλαστοκύτταρα, πλήρως διαφοροποιημένη, οδήγησε στη μεταμόσχευση νησιδιακών κυττάρων, με αποτέλεσμα
- γλυκοζοεξαρτώμενες αυξήσεις στη νηστεία και μεταγευματικά του C-πεπτιδίου
- εξάλειψη της υποτροπιάζουσας, σοβαρής υπογλυκαιμίας
- βελτίωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) και του χρόνου παραμονής στο συνιστώμενο εύρος γλυκόζης
Αυτή είναι η πρώτη στον κόσμο χορήγηση νησιδίων που προέρχονται από βλαστοκύτταρα με αυτόν τον τρόπο, όπου εγχέονται στο ήπαρ. Στην εμπειρία με τις πτωματικές νησίδες, η μόνη περιοχή που ήταν αποτελεσματική στην απόκτηση πλήρους γλυκαιμικού ελέγχου ήταν το ήπαρ. Αυτή είναι η πρώτη προσπάθεια με σημαντικό αντίκτυπο στον γλυκαιμικό έλεγχο ενός ασθενούς.
Η μεταμόσχευση νησιδίων από ανθρώπινα πτώματα μπορεί να εξαλείψει τη σοβαρή υπογλυκαιμία και να βελτιώσει τη γλυκαιμική απόκριση σε άτομα με διαβήτη τύπου 1. Ωστόσο, η θεραπεία περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την ποσότητα και τη μεταβλητή ποιότητα. Οι βιομηχανοποιημένες νησίδες, που διαφοροποιούνται από τα ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, αντιπροσωπεύουν μια εναλλακτική πιθανή πηγή αντικατάστασης των παγκρεατικών νησιδίων για άτομα με διαβήτη τύπου 1.
Ο Markmann παρουσίασε δεδομένα για δύο συμμετέχοντες στη μελέτη με σοβαρό διαβήτη τύπου 1 που έλαβαν τη θεραπεία. Ο πρώτος, ένας άνδρας ηλικίας 64 ετών με διαβήτη τύπου 1 διάρκειας 40 ετών, ο οποίος είχε μειωμένη επίγνωση της υπογλυκαιμίας, λάμβανε 34 U ινσουλίνης ημερησίως κατά την έναρξη. Είχε αρχική HbA1c 8,6% και μη ανιχνεύσιμο C-πεπτίδιο νηστείας και μεταγευματικά.
Μετά από μία μόνο έγχυση VX-880 στη μισή δόση στόχο, το πεπτίδιο C νηστείας ανιχνεύθηκε την 29η ημέρα και αυξήθηκε γρήγορα. Η HbA1c και η ημερήσια ινσουλίνη μειώθηκαν παράλληλα.
Την ημέρα 90, οι ερευνητές παρατήρησαν ισχυρές αυξήσεις στο C-πεπτίδιο νηστείας και μεταγευματικά, βελτιωμένη γλυκαιμική απόκριση και σημαντική μείωση στη χορήγηση εξωγενούς ινσουλίνης.
Στο τελευταίο διάστημα, ημέρα 241 έως 270, ο ασθενής είχε ένα αξιοσημείωτο 99,9% χρόνο εντός εύρους παρότι δεν λάμβανε ινσουλίνη και είχε HbA1c 5,2%. Αυτά είναι εκπληκτικάαποτελέσματα.
Η δεύτερη συμμετέχουσα, μια γυναίκα ηλικίας 35 ετών με διαβήτη τύπου 1 για 11 χρόνια, αρχική τιμή HbA1c 7,5% και μη ανιχνεύσιμο C πεπτίδιο, είχε παρόμοια ποιοτική ανταπόκριση στη θεραπεία. Μετά την έγχυση VX-880, αυτή η δεύτερη ασθενής παρουσίασε μια αύξηση του χρόνου σε εύρος από 35,9% στην έναρξη σε 51,9% στο διάστημα 121 έως 150 ημέρας, καθώς και μείωση της ινσουλίνης κατά 18,2 U και της HbA1c κατά 7,1%.
Η θεραπεία ήταν γενικά ασφαλής και καλά ανεκτή. Οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν ήπιες ή μέτριες και συνάδουν με τη χορηγηθείσα ανοσοκαταστολή. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν σοβαρά υπογλυκαιμικά συμβάντα που εμφανίστηκαν κατά την περιεγχειρητική περίοδο. Δεν υπήρξαν σοβαρά υπογλυκαιμικά συμβάντα για κανέναν ασθενή μετά την 35η ημέρα.
Θεωρούμε ότι αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικά αρχικά αποτελέσματα για αυτή τη νέα θεραπεία που πιστεύουμε ότι έχει πραγματικές δυνατότητες να βοηθήσει τους ασθενείς.
Αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα διαθεσιμότητας θεραπείας και τους κινδύνους που μπορεί να συνοδεύουν οποιαδήποτε ανοσοκατασταλτική θεραπεία, οι βέλτιστοι υποψήφιοι για το VX-880 είναι επί του παρόντος εκείνοι με μακροχρόνια, σοβαρή νόσο.
Αυτό είναι ένα μέρος ενός προβλήματος δύο μερών. Το ένα είναι να έχουμε αξιόπιστη, σταθερά αποτελεσματική θεραπεία με βλαστοκύτταρα. Το δεύτερο είναι να έχουμε μια προσέγγιση που δεν απαιτεί ανοσοκαταστολή. Αυτήν τη στιγμή, οι ασθενείς που στοχοποιούνται είναι εκείνοι με πολύ σοβαρή νόσο, μειωμένη επίγνωση της υπογλυκαιμίας και σοβαρά υπογλυκαιμικά επεισόδια, και αυτό οφείλεται σε εκτιμήσεις κινδύνου-οφέλους. Εάν είχαμε έναν τρόπο να μεταμοσχεύσουμε τα κύτταρα χωρίς την ανάγκη ανοσοκαταστολής, τότε θα μπορούσε να είναι ευρέως διαθέσιμο. Αυτή είναι μια από τις μεγάλες ευκαιρίες στο μέλλον, αφού αυτά τα κύτταρα θα μπορούσαν να κατασκευαστούν σε απεριόριστες ποσότητες.
Ο FDA έχει θέσει κλινική αναστολή στη θεραπεία στις ΗΠΑ λόγω ανεπαρκών δεδομένων για την υποστήριξη της κλιμάκωσης της δόσης. Η μελέτη παραμένει ανοιχτή για εγγραφή στον Καναδά και συνεχίζει να χορηγεί δόση σε ασθενείς.
Η ομάδα με το Vertex συνεργάζεται με τον FDA για να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που τέθηκαν σχετικά με την ύπαρξη αρκετής αιτιολόγησης για την κλιμάκωση της δόσης. Αυτό είναι σε εξέλιξη και ελπίζουμε ότι θα επιλυθεί γρήγορα.
Πηγή
Markmann JF. 259-OR. Presented at: American Diabetes Association Scientific Sessions; June 3-7, 2022; New Orleans
