Το American Association for the Study of Liver Diseases δημοσίευσε ένα νέο έγγραφο «πρακτικής καθοδήγησης», που απευθύνεται τόσο σε κλινικούς ιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας όσο και σε ειδικούς, σχετικά με την κλινική αξιολόγηση και τη διαχείριση της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος (NAFLD). Η NAFLD είναι μια ολοένα και πιο συχνή κατάσταση της ίνωσης και της κίρρωσης του ήπατος.
Βασικά σημεία
Μια υπενθύμιση σχετικά με την ονοματολογία: Η NAFLD είναι ο γενικός όρος που περιλαμβάνει τόσο το μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFL, δηλαδή στεάτωση χωρίς φλεγμονή) όσο και τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH, δηλ., στεάτωση με φλεγμονή).
Η NAFLD σχετίζεται με την παχυσαρκία, τον διαβήτη τύπου 2, την υπέρταση και τη δυσλιπιδαιμία. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα κοινό υποκείμενο χαρακτηριστικό όων αυτών.
Το τυπικό υπερηχογράφημα B-mode «δεν συνιστάται ως εργαλείο για τον εντοπισμό της ηπατικής στεάτωσης λόγω χαμηλής ευαισθησίας».
Σε περιβάλλοντα πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ασθενείς με παράγοντες κινδύνου για NAFLD θα πρέπει να ελέγχονται χρησιμοποιώντας τον δείκτη ίνωσης-4 (FIB-4), ένας υπολογισμός που περιλαμβάνει την ηλικία του ασθενούς, την ασπαρτική αμινοτρανσφεράση (AST), την αμινοτρανσφεράση της αλανίνης (ALT) και τον αριθμό των αιμοπεταλίων. Οι ασθενείς με FIB-4 <1,3 είναι απίθανο να έχουν ίνωση και θα πρέπει να επανεκτιμώνται περιοδικά.
Περαιτέρω αξιολόγηση (π.χ. ελαστογραφία [VCTE]) θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για ασθενείς με βαθμολογία FIB-4 >1,3. Εργαλεία όπως το VCTE μετρούν τη σκληρότητα του ήπατος, που είναι ένας δείκτης ίνωσης. Οι ασθενείς με μέτρια ή υψηλή πιθανότητα ίνωσης πρέπει να παραπέμπονται σε γαστρεντερολόγο ή ηπατολόγο.
Η δίαιτα και η άσκηση — με μείωση βάρους για υπέρβαρους ασθενείς — είναι «το θεμέλιο της θεραπείας» για τη NAFLD. Η βαριατρική χειρουργική έχει ευνοϊκές επιδράσεις στο φυσικό ιστορικό της NASH σε επιλεγμένους ασθενείς. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται να απέχουν από το αλκοόλ.
Κανένα φάρμακο δεν είναι εγκεκριμένο από τον FDA των ΗΠΑ για τη NASH. Σε μελέτες που διεξήχθησαν σε επιλεγμένους πληθυσμούς ασθενών, αρκετά φάρμακα (π.χ. βιταμίνη Ε, πιογλιταζόνη και αγωνιστές του υποδοχέα πεπτιδίου-1 τύπου γλυκαγόνης) έδειξαν ιστολογική βελτίωση της NASH, αλλά όχι αποφασιστικά στοιχεία αναστροφής της ίνωσης.
Οι ασθενείς με NAFLD εντοπίζονται ολοένα και περισσότερο στη γενική πρακτική — συχνά όταν η AST και η ALT είναι ελαφρώς αυξημένες στις βιοχημικές εξετάσεις ή όταν η στεάτωση είναι ένα τυχαίο εύρημα στην απεικόνιση της κοιλιάς. Αυτό το εξαιρετικά ευανάγνωστο έγγραφο παρέχει χρήσιμες οδηγίες: Κάθε σημείο που αναφέρεται παραπάνω αναπτύσσεται με μεγάλη λεπτομέρεια.
Ωστόσο, ορισμένοι κλινικοί γιατροί μπορεί να διαφωνήσουν με τη σύσταση κατά της χρήσης υπερήχων για την αξιολόγηση ασθενών με υποψία NAFLD. Μια νέα μελέτη υποδηλώνει ότι η ευαισθησία του σύγχρονου εξοπλισμού υπερήχων για το σκοπό αυτό είναι αποδεκτή.
Βιβλιογραφία
Rinella ME et al. AASLD practice guidance on the clinical assessment and management of nonalcoholic fatty liver disease. Hepatology 2023 May; 77:1797.
Verrastro O et al. Bariatric-metabolic surgery versus lifestyle intervention plus best medical care in non-alcoholic steatohepatitis (BRAVES): A multicentre, open-label, randomised trial. Lancet 2023 Apr 20
Lee CM et al. A reappraisal of the diagnostic performance of B-mode ultrasonography for mild liver steatosis. Am J Gastroenterol 2023 May; 118:840.
