Τα πολλά πρόσωπα της υπνικής άπνοιας

Η υπνική άπνοια, ή άπνοια ύπνου, είναι μια διαταραχή του ύπνου κατά την οποία οι παύσεις στην αναπνοή ή οι περίοδοι ρηχής αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου συμβαίνουν συχνότερα από το κανονικό. Κάθε παύση μπορεί να διαρκέσει από μερικά δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά και συμβαίνει πολλές φορές τη νύχτα. Στην πιο συνηθισμένη της μορφή, συνυπάρχει χαρακτηριστικά δυνατό ροχαλητό. Ενδέχεται να ακούγεται ένας ήχος πνιγμού ή ρουθουνίσματος καθώς η αναπνοή συνεχίζεται. Επειδή η διαταραχή αυτή επηρεάζει τον φυσιολογικό ύπνο, τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν υπνηλία, να αισθάνονται κουρασμένα κατά τη διάρκεια της ημέρας, να έχουν υπέρταση ή να έχουν πρωινούς πονοκεφάλους. Στα παιδιά, μπορεί να προκαλέσει υπερκινητικότητα ή προβλήματα στο σχολείο.

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, επιστόμια, συσκευές αναπνοής και χειρουργική επέμβαση. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να περιλαμβάνουν αποφυγή αλκοόλ, απώλεια βάρους, διακοπή του καπνίσματος και ύπνο στο πλάι. Οι αναπνευστικές συσκευές περιλαμβάνουν τη χρήση μηχανήματος CPAP. Με τη σωστή χρήση, η CPAP βελτιώνει σημαντικά τον ύπνο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η CPAP μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, την αρτηριακή πίεση και την υπνηλία. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη συμμόρφωση είναι ένα πρόβλημα σε πάνω από τους μισούς ανθρώπους που δεν χρησιμοποιούν κατάλληλα τη συσκευή. Το 2017, μόνο το 15% των πιθανών ασθενών στις ανεπτυγμένες χώρες χρησιμοποιούσε τα μηχανήματα CPAP, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες πολύ λιγότερο από το 1% των ασθενών χρησιμοποιούσε CPAP. Χωρίς θεραπεία, η άπνοια ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου, διαβήτη, καρδιακής ανεπάρκειας, αρρυθμίας, παχυσαρκίας και αυτοκινητιστικών δυστυχημάτων λόγω της υπνηλίας.

Όμως υπάρχουν και άλλες εκδηλώσεις, πιο ύπουλες, που μπορεί να οφείλονται στην υπνική άπνοια και να μην φαίνονται με την πρώτη ματιά.

Για παράδειγμα, υπάρχουν ασθενείς που ξεχνάνε πράγματα και ανησυχούν ότι μπορεί να αναπτύξουν άνοια. Σε πολλές περιπτώσεις το πρόβλημα αυτό μπορεί να οφείλεται σε άπνοια ύπνου και να λύνεται θεαματικά με συνεχή θετική θεραπεία πίεσης των αεραγωγών (CPAP).

Σε μια μετανάλυση 42 μελετών μνήμης σε ασθενείς με υπνική άπνοια διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με άπνοια ύπνου σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες είχαν μειωμένη λεκτική επεισοδιακή μνήμη (άμεση ανάκληση, καθυστερημένη ανάκληση, μάθηση και αναγνώριση) και οπτικοχωρική επεισοδιακή μνήμη (άμεση και καθυστερημένη ανάκληση). Μια άλλη μετανάλυση διαπίστωσε βελτίωση της εκτελεστικής λειτουργίας σε ασθενείς με άπνοια ύπνου που έλαβαν θεραπεία με CPAP. Αυτό αξίζει να ληφθεί υπόψη ιδιαίτερα στους ασθενείς που έχουν υποκειμενικές διαταραχές μνήμης και δεν φαίνεται να έχουν ήπια γνωστική εξασθένηση ή άνοια.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η ύπαρξη νυκτουρίας. Μπορεί να γίνονται επισκέψεις σε ουρολόγους ή ακόμη και  διουρηθρική εκτομή του προστάτη (TURP) χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις η μελέτη ύπνου μπορεί να αναδείξει σοβαρή άπνοια ύπνου. Με τη θεραπεία, η νυκτουρία μπορεί να υποχωρήσει σημαντικά.

Σε μια μετανάλυση 13 μελετών που εξέτασε τη σχέση της άπνοιας ύπνου με τη νυκτουρία διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες με άπνοια ύπνου έχουν αυξημένη συχνότητα νυκτουρίας. Σε μια μικρή μελέτη με 40 ασθενείς εξετάστηκε η επίδραση της θεραπείας CPAP στη νυχτερινή παραγωγή ούρων σε ασθενείς με αποφρακτική άπνοια ύπνου. Τα μέσα επεισόδια νυχτερινής ούρησης μειώθηκαν από 2,1 σε 1,2 (P <.01).

Υπάρχουν αρκετοί ασθενείς με νυχτερινές εφιδρώσεις που έχουν άπνοια ύπνου. Με τη θεραπεία της άπνοιας ύπνου η νυχτερινή εφίδρωση υποχωρεί πλήρως.

Σε μια μελέτη βρέθηκε ότι η αποφρακτική άπνοια ύπνου συσχετίστηκε με συχνή νυχτερινή εφίδρωση. Το 31% των ανδρών και το 33% των γυναικών με OSA είχαν νυχτερινή εφίδρωση, σε σύγκριση με περίπου 10% του γενικού πληθυσμού. Όταν οι ασθενείς με OSA υποβλήθηκαν σε θεραπεία με θετική πίεση αεραγωγών (CPAP), ο επιπολασμός της νυχτερινής εφίδρωσης μειώθηκε στο 11,5%, που είναι παρόμοιος με τους αριθμούς του γενικού πληθυσμού. Δεδομένου του πόσο συχνές είναι τόσο η υπνική άπνοια όσο και οι νυχτερινές εφιδρώσεις, αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα.

Υπάρχουν πολλοί ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και υπνική άπνοια. Ο Shapira-Daniels και οι συνεργάτες του έκαναν μια προοπτική μελέτη 188 ασθενών με κολπική μαρμαρυγή χωρίς ιστορικό άπνοιας στον ύπνο οι οποίοι είχαν παραπεμφθεί για κατάλυση. Όλοι οι ασθενείς είχαν μελέτες ύπνου στο σπίτι και οι εξετάσεις είχαν δείξει άπνοια ύπνου στο 82% των ασθενών. Σε άλλη μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με άπνοια ύπνου χωρίς θεραπεία είχαν περισσότερες πιθανότητες υποτροπής της κολπικής μαρμαρυγής μετά από καρδιοανάταξη. Η επανεμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής στους 12 μήνες ήταν 82% σε ασθενείς με OSA που δεν έλαβαν CPAP, υψηλότερη από την υποτροπή 42% στην ομάδα OSA που έλαβε θεραπεία (P = .013) και την υποτροπή 53% σε ασθενείς ελέγχου. Η αξιολόγηση της άπνοιας στον ύπνο πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και ενδεχομένως πρέπει να γίνεται σε όλους πριν από την παραπομπή για κατάλυση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Σε ασθενείς με διαταραχές της γνωστικής λειτουργίας ή της μνήμης, με νυκτουρία, νυχτερινές εφιδρώσεις είτε κολπική μαρμαρυγή θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και το ενδεχόμενο της υπνικής άπνοιας.

Βιβλιογραφία

Wallace A and Bucks RS. Memory and obstructive sleep apnea: a meta-analysis. Sleep. 2013;36(2):203.

Olaithe M and Bucks RS. Executive dysfunction in OSA before and after treatment: a meta-analysis. Sleep. 2013;36(9):1297.

Zhou J et al. Association between obstructive sleep apnea syndrome and nocturia: a meta-analysis. Sleep Breath. 2020 Dec;24(4):1293-8.

Miyauchi Y et al. Effect of the continuous positive airway pressure on the nocturnal urine volume or night-time frequency in patients with obstructive sleep apnea syndrome. Urology 2015;85:333.

Arnardottir ES et al. Nocturnal sweating–a common symptom of obstructive sleep apnoea: the Icelandic sleep apnoea cohort. BMJ Open. 2013 May 14;3(5):e002795. BMJ Open 2013;3:e002795

Shapira-Daniels A et al. Prevalence of undiagnosed sleep apnea in patients with atrial fibrillation and its impact on therapy. JACC Clin Electrophysiol. 2020;6(12):1499.

Kanagala R et al. Obstructive sleep apnea and the recurrence of atrial fibrillation. Circulation. 2003;107(20):2589.

About Ηρακλής Αβραμόπουλος 1394 Articles
Παθολόγος Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Υγεία ΙΑΤΡΕΙΟ Νεαπόλεως 9 15123 Μαρούσι 2106867060 2106838742 6944881577 avramopoulos(at)medweb(dot)gr