Πολλαπλές μελέτες αναφέρουν ότι υπάρχει σχέση μεταξύ των χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D στο αίμα και χειρότερης καρδιαγγειακής υγείας, αλλά τα συμπληρώματα διατροφής πιθανότατα δεν είναι η λύση για πολλούς ασθενείς.
Ομοίως, οι ασθενείς που πρέπει να αυξήσουν την πρόσληψη ασβεστίου θα πρέπει να κοιτάξουν τη διατροφή και όχι τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου, κάτι που σύμφωνα με μελέτες μπορεί να αυξήσει ακόμη και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο για ορισμένους.
Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να συμβουλεύουν τους ασθενείς τους να λαμβάνουν βιταμίνη D μέσω της κατάλληλης διατροφής και της μέτριας έκθεσης στον ήλιο. Εξετάστε τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D μόνο εάν ένα άτομο έχει ανεπάρκεια ή έλλειψη. Ωστόσο, η οποιαδήποτε επίδραση των συμπληρωμάτων διατροφής στην υγεία των οστών είναι πιθανώς μέτρια.
Για τη βελτίωση της υγείας των οστών, οι ασθενείς θα πρέπει επίσης να αυξήσουν τη σωματική τους δραστηριότητα και την πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής. Οι κοινές πηγές ασβεστίου περιλαμβάνουν το γιαούρτι, το γάλα με χαμηλά λιπαρά και τα τυριά. Οι μη γαλακτοκομικές πηγές ασβεστίου περιλαμβάνουν λευκά φασόλια, ψάρια, σόγια και λάχανο και αμύγδαλα.
Όσον αφορά τα συμπληρώματα ασβεστίου, οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να συζητούν με τους ασθενείς τους τους πιθανούς κινδύνους για καρδιαγγειακή νόσο. Η μεγάλη δόση οποιωνδήποτε συμπληρωμάτων θα πρέπει επίσης να αποφεύγεται.
Το περισσότερο δεν είναι απαραίτητα καλύτερο. Είναι εύκολο να το παρκάνει κάποιος με τα συμπληρώματα διατροφής.
Βιταμίνη D — βιοδείκτης ή στόχος θεραπείας;
Περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως εκτιμάται ότι έχουν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D όταν χρησιμοποιούνται τα κριτήρια της Ενδοκρινικής Εταιρείας ενός επιπέδου 25-υδροξυβιταμίνης D ορού κάτω από 30 ng/mL, κάτι που έχει επιπτώσεις στην υγεία των οστών. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση του Ινστιτούτου Ιατρικής είναι 600 IU ημερησίως βιταμίνη D και 1.000 IU ασβέστιο την ημέρα για ενήλικες κάτω των 50 ετών. Περίπου 10 έως 15 λεπτά μέγιστης έκθεσης στο ηλιακό φως καθημερινά, ανάλογα με την εποχή, ισοδυναμούν με την περιεκτικότητα σε βιταμίνη D από περίπου 30 ποτήρια γάλα.
Το εάν τα συμπληρώματα βιταμίνης D βελτιώνουν την υγεία εξακολουθεί να είναι ένα μεγάλο πεδίο συζήτησης.
Το ερώτημα είναι αν η θεραπεία μπορεί πραγματικά να βελτιώσει τα αποτελέσματα. Υπάρχουν ξεκάθαρα πολλές μελέτες που υποδηλώνουν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και θνησιμότητας. Είναι όμως αυτό αιτιολογικό ή υπάρχει κάποιος συγχυτικός παράγοντας; Τα άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα μπορεί να είναι λιγότερο υγιή για άλλους λόγους. Θα μπορούσε να είναι δείκτης για κάποιον που είναι σε χειρότερη κατάσταση υγείας.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D δεν βελτιώνουν τα αποτελέσματα της υγείας. Η μεγάλης κλίμακας μελέτη VITAL, μία από τις μεγαλύτερες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με συμπληρώματα βιταμίνης D, έδειξε ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D για πρωτογενή πρόληψη δεν μείωσαν τα μείζονα καρδιαγγειακά συμβάντα ή την ανάπτυξη διηθητικού καρκίνου σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο κατά τη διάρκεια 5 ετών παρακολούθησης, αν και ορισμένα από τα δευτερεύοντα τελικά σημεία έδειξαν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα. Ένα σημαντικό καρδιαγγειακό συμβάν εμφανίστηκε σε 396 ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε συμπλήρωμα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων έναντι 409 στους οποίους χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο (HR = 0,97; 95% CI, 0,85-1,12) και διαγνώστηκε διηθητικός καρκίνος σε 793 ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε συμπλήρωμα ωμέγα-3 λιπαρών οξέων έναντι 824 σε εκείνους χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο (HR = 0,96; 95% CI, 0,88-1,06). Οι αναλύσεις υποομάδας στη μελέτη VITAL που αξιολογούσαν άτομα με ανεπάρκεια βιταμίνης D δεν έδειξαν επίσης κανένα όφελος για τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Επιπλέον, τα δεδομένα δεν είναι τόσο ισχυρά, όσο πολλοί νομίζουν, για τη βιταμίνη D και την πρόληψη των καταγμάτων, με πολλές μελέτες να μην δείχνουν κανένα όφελος για κατάγματα, πτώσεις ή θνησιμότητα με τα συμπληρώματα.
Η Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα τρέχοντα στοιχεία για τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D είναι ανεπαρκή για την αξιολόγηση της ισορροπίας των οφελών και των βλαβών της διενέργειας αιματολογικής εξέτασης για ανεπάρκεια βιταμίνης D σε ασυμπτωματικούς ενήλικες και δηλώνει ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα.
Συμπληρώματα ασβεστίου και καρδιαγγειακά νοσήματα
Το ασβέστιο παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των σκελετικών μυών, στη συσταλτικότητα της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων, στη σύσπαση των μυών, στη μετάδοση των νευρικών παλμών, στην πήξη και σε άλλα συστήματα του σώματος. Περίπου το 40% των ενηλίκων των ΗΠΑ αναφέρουν ότι λαμβάνουν συμπληρώματα ασβεστίου, ξοδεύοντας πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Ωστόσο, οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να είναι προσεκτικοί όταν συζητούν τη λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου με τους ασθενείς τους. Σε αντίθεση με τις μελέτες βιταμίνης D, οι οποίες ήταν ως επί το πλείστον ουδέτερες για καρδιαγγειακά νοσήματα, ορισμένες μελέτες ασβεστίου υποδηλώνουν αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου με τα συμπληρώματα.
Σε τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες, υπήρξε ένδειξη για αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίων επεισοδίων με τα συμπληρώματα ασβεστίου – και όχι από το διατροφικό ασβέστιο.
Δεδομένα από την Πολυεθνική Μελέτη Αθηροσκλήρωσης (MESA) έδειξαν ότι η υψηλή συνολική πρόσληψη ασβεστίου συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο εκδήλωσης αθηροσκλήρωσης κατά τη μακροχρόνια παρακολούθηση, ιδιαίτερα εάν επιτευχθεί χωρίς χρήση συμπληρωμάτων. Ωστόσο, η χρήση συμπληρωμάτων ασβεστίου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Ακόμη και η μεγαλύτερη λήψη ασβεστίου από τη διατροφή συνδέθηκε στην πραγματικότητα με χαμηλότερο κίνδυνο για την εμφάνιση ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες.
Μεγάλες δόσεις ασβεστίου bolus έχει επίσης αποδειχθεί ότι αυξάνουν παροδικά το ασβέστιο του ορού στο σώμα, προκαλώντας δυνητικά τον καταρράκτη της πήξης και οδηγώντας σε ασβεστοποίηση των αγγείων. Εκτός από την αυξημένη αγγειακή ασβεστοποίηση, άλλες ακούσιες συνέπειες από την υπερβολική ποσότητα ασβεστίου από τη λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη πέτρας στους νεφρούς (νεφρολιθίαση).
Για όλους αυτούς τους λόγους η λήψη αυτών των θρεπτικών συστατικών μέσω της φυασικ΄ςη διατροφής δίαιτα φαίνεται ότι είναι πιο ωφέλιμη.
Βιβλιογραφία
Anderson JJ, et al. Calcium Intake From Diet and Supplements and the Risk of Coronary Artery Calcification and its Progression Among Older Adults: 10‐Year Follow‐up of the Multi‐Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA). Am Heart Assoc. 2016;doi:10.1161/JAHA.116.003815.
Manson JE, et al. Vitamin D Supplements and Prevention of Cancer and Cardiovascular Disease. ,Engl J Med. 2019;doi:10.1056/NEJMoa1809944.
