Η μελέτη SELECT έδειξε ότι η σεμαγλουτίδη, ένας αγωνιστής GLP-1, που έχει επίσης εγκριθεί ως θεραπεία για τον διαβήτη, μείωσε τα καρδιαγγειακά επεισόδια σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα και με συνοδά καρδιαγγειακά νοσήματα, αλλά χωρίς διαβήτη.
Τα αποτελέσματα – μείωση κατά 20% του καρδιαγγειακού θανάτου, του εμφράγματος μυοκαρδίου και του εγκεφαλικού επεισοδίου στους ασθενείς που πήραν σεμαμιγγλουτίδη 2,4 mg (Wegovy, Novo Nordisk) σε σύγκριση με εκείνους που πήραν placebo επί περίπου 40 μήνες – διαπιστώνονται για πρώτη φορά με μια φαρμακευτικη θεραπεία σε άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο American Heart Association Scientific Sessions και ταυτόχρονα δημοσιεύθηκαν στο New England Journal of Medicine.
Η μελέτη, που διεξήχθη σε πληθυσμό 17.604 ενηλίκων υπέρβαρων ή παχύσαρκων αλλά χωρίς διαβήτη, με προϋπάρχουσα καρδιοπάθεια, η οποία περιελάμβανε προηγούμενο έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό ή συμπτωματική περιφερική αρτηριακή νόσο, έθεσε το ερώτημα του εαν τα νεότερα φάρμακα μείωσης βάρους θα πρέπει να θεωρούνται πλέον καρδιαγγειακά φάρμακα που συνταγογραφούνται συνήθως από καρδιολόγους.
Η μελέτη SELECT τράβηξε μεγάλη προσοχή και επάξια. Ήταν σαφώς πολύ θετικό, δείχνοντας ότι ο αγωνιστής GLP-1 σεμαγλουτίδη έναντι εικονικού φαρμάκου μείωσε τα καρδιαγγειακά συμβάντα κατά 20%. Και, αυτός ήταν ένας πληθυσμός ασθενών χωρίς διαβήτη. Διέτρεχαν υψηλό κίνδυνο για διαβήτη, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχαν διαβήτη. Ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι με καρδιαγγειακή νόσο — πληθυσμός υψηλού κινδύνου στον οποίο διαπιστώθηκε τελικά σημαντικό όφελος.
Αυτό επεκτείνει τις γνώσεις μας για τη σεμαγλουτίδη και δείχνει οφέλη όχι μόνο σε άτομα με διαβήτη, αλλά ακόμη και σε άτομα χωρίς διαβήτη υπέρβαρα ή παχύσαρκα και καρδιαγγειακή νόσο.
Αν και αυτή ήταν μια μελέτη δευτερογενούς πρόληψης, ανοίγει την πόρτα στην απώλεια βάρους ως πρωταρχική στρατηγική πρόληψης που υποστηρίζεται από τη φαρμακοθεραπεία. Είχαμε ένα πρόβλημα στο παρελθόν με τα φάρμακα για την παχυσαρκία που είχαν κάθε είδους δυσάρεστες παρενέργειες. Παρότι και η σεμαγλουτίδη μπορεί επίσης να έχει παρενέργειες, στην πλειονότητα των ασθενών γίνεται καλά ανεκτή και αυτό το αποτέλεσμα θα ανοίξει την πόρτα σε μια ολόκληρη σειρά φαρμάκων που είναι χρήσιμα όχι μόνο για τον διαβήτη, αλλά για την απώλεια βάρους, και επιπλέον έχουν όφελος και για το καρδιαγγειακό σύστημα.
Η μελέτη SELECT σημαίνει μια αλλαγή παιχνιδιού για την καρδιολογία. Η παχυσαρκία είναι μια σοβαρή, χρόνια απειλητική για τη ζωή ασθένεια που αυξάνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, αλλά προηγουμένως δεν είχε τραβήξει το ίδιο επίπεδο προσοχής με άλλες χρόνιες νόσους. Η χρόνια διαχείριση του βάρους δεν είναι απλώς ένα «καλλυντικό», αλλά μια σωτηρία για τον ασθενή. Στη μελέτη SELECT, σε ασθενείς υπέρβαρους και παχύσαρκους με εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο, η εβδομαδιαία υποδόρια σεμαγλουτίδη 2,4 mg μείωσε σημαντικά τα μείζονα καρδιαγγειακά συμβάματα κατά 20% σε διάστημα 40 μηνών. Αυτή είναι μια σημαντική μείωση — εξίσου μεγάλη, αν όχι μεγαλύτερη, συγκριτικά προς άλλες θεραπείες πρόληψης, όπως η υπολιπιδαιμική θεραπεία.
Αν και αυτά ήταν δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία, είδαμε επίσης ότι η σεμαγλουτίδη 2,4 mg μείωσε την έκβαση της σύνθετης καρδιακής ανεπάρκειας κατά 18% και τη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες κατά 19%, το οποίο είναι το πιο δύσκολο τελικό σημείο. Αυτή δεν ήταν μια αποκλειστική μελέτη απώλειας βάρους και η μείωση βάρους κατά 9% με τη σεμαγλουτίδη 2,4 mg στο SELECT ήταν σημαντική, αλλά χαμηλότερη από αυτή που παρατηρήθηκε στις προηγούμενες μελέτες STEP. Παρόλα αυτά, η σεμαγλουτίδη 2,4 mg προσέφερε σημαντική βελτίωση σε καρδιομεταβολικά μέτρα όπως η αρτηριακή πίεση, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη και τα λιπίδια, και όπως θα ήταν αναμενόμενο, υπήρξε σημαντική μείωση της εξέλιξης σε διαβήτη ή προδιαβήτη. Η θεραπεία ήταν ασφαλής χωρίς σημαντική αύξηση των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, αν και τα συμπτώματα του γαστρεντερικού συστήματος ήταν πιο συχνά με τη σεμαγλουτίδη, όπως φάνηκε και σε προηγούμενες μελέτες. Αυτό είναι κάτι που συχνά μπορεί να μετριαστεί με αργή τιτλοποίηση αυτών των θεραπειών και με προσαρμογές στη διατροφή.
Παρά τα καθιερωμένα οφέλη της θεραπείας με στατίνες, αρκετά επεισόδια καρδιαγγειακής νόσου εξακολουθούν να συμβαίνουν σε ασθενείς που λαμβάνουν στατίνες. Αυτό το ονομάζουμε «υπολειπόμενο κίνδυνο». Είναι καιρός οι καρδιολόγοι και οι άλλοι γαστροί να αρχίσουν να εφαρμόζουν στρατηγικές χρόνιας διαχείρισης βάρους για την αντιμετώπιση του υπολειπόμενου καρδιομεταβολικού κινδύνου σε ασθενείς υπέρβαρους ή παχύσαρκους. Οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 έχουν πλέον καθιερωθεί σταθερά ως φάρμακα πρόληψης της καρδιαγγειακής νόσου, όχι μόνο για άτομα με διαβήτη τύπου 2, αλλά και για ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο χωρίς διαβήτη με αυξημένο βάρος. Είναι στο χερι των καρδιολόγων να εφαρμόσουν θεραπείες που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου. Ακριβώς όπως η θεραπεία της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων, η θεραπεία της παχυσαρκίας έχει καθιερωθεί σταθερά ως σημαντικό συστατικό για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Βιβλιογραφία
Lincoff AM, et al. Semaglutide and Cardiovascular Outcomes in Obesity without Diabetes. N Engl J Med. 2023;doi:10.1056/NEJMoa2307563.
