Το ACE2, ο υποδοχέας του SARS-CoV-2 στα ανθρώπινα κύτταρα, εκφράζεται σε μεγάλο βαθμό στο οσφρητικό νευροεπιθήλιο, διευκολύνοντας την προσβολή αυτής της τοποθεσίας από τον ιό και οδηγώντας συχνά σε απώλεια όσφρησης.
Το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο από τον κορωνοϊό 2 (SARS-CoV-2) εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα μέσω σύνδεσης της ιικής πρωτεΐνης με το ένζυμο μετατροπής της αγγειοτασίνης 2 (ACE2) στη μεμβράνη των κυττάρων θηλαστικών. Η έκφραση του ACE2 ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών ιστών. Τα επίπεδα ACE2 στο επιθήλιο της ρινικής αναπνευστικής οδού είναι σχετικά χαμηλά, ακόμη χαμηλότερα στα κύτταρα των κατώτερων αεραγωγών και χαμηλότερα στα κυψελιδικά επιθηλιακά κύτταρα – παρόλο που στην κλινική λοίμωξη SARS-CoV-2 (COVID-19) μπορεί να υπάρχει εκτεταμένη κυψελιδική βλάβη. Ωστόσο, το πιο συχνό σύμπτωμα (και το μοναδικό σε πολλούς ασθενείς), που εμφανίζεται σε έως και 85% των ασθενών με COVID-19, είναι η ανοσμία. Μια ανοσοϊστολογική έρευνα έδωσε μια εξήγηση για αυτήν την διαταραχή.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν ποσοτικά την έκφραση ACE2 στον ρινικό ιστό από 4 υγιή άτομα και 19 ασθενείς με χρόνια ρινοκολπίτιδα και στον τραχειακό ιστό από 7 άτομα με στένωση της τραχείας (κανένα απ’ αυτά δεν είχε μολυνθεί από SARS-CoV-2). Διαπιστώθηκε έντονη χρώση ACE2 στο εξαιρετικά εξειδικευμένο οσφρητικό επιθήλιο σε όλες τις βιοψίες. Σημαντικά λιγότερη χρώση παρατηρήθηκε στο γειτονικό αναπνευστικό επιθήλιο και η χρώση βρέθηκε μόνο στο 50% των βιοψιών του αναπνευστικού επιθηλίου. Δεν ανιχνεύθηκε χρώση στους οσφρητικούς νευρώνες. Σε μόνο 2 από τις 7 τραχειακές βιοψίες, η έκφραση ACE2 αποδείχθηκε, σε χαμηλά επίπεδα, σε εκκριτικά κύτταρα.
Αυτά τα δεδομένα, μαζί με προηγούμενες μελέτες, υποδηλώνουν ότι η διαφορετική έκφραση του ACE2 στους διάφορους αναπνευστικούς ιστούς μπορεί να καθορίσει τα συμπτώματα στους ασθενείς με COVID-19. Δίνει μια εξήγηση γιατί η απώλεια της όσφρησης είναι το πιο συχνό σύμπτωμα, καθώς η μεγάλη αφθονία του ACE2 διευκολύνει την προβολή του οσφρητικού επιθηλίου από τον κορωνοϊό.
Η μεγαλύτερη σοβαρότητα της νόσου COVID-19 σε παχύσαρκους ασθενείς εξηγείται από την αυξημένη έκφραση ACE2 που έχουν αυτά τα άτομα στα επιθηλιακά κύτταρα του πνεύμονα. Ομοίως, εξηγείται γιατί τα παιδιά νοσούν σπανιότερα και ηπιότερα από COVID-19: έχουν μικρότερη έκφραση ACE2 στο ρινικό επιθήλιο σε σύγκριση με τους ενήλικες.
Η ρινική κοιλότητα μπορεί να είναι ο στόχος για μελλοντική προφυλακτική ή πρώιμη θεραπευτική αγωγή για το SARS-CoV-2.
Βιβλιογραφία
Chen M et al. Elevated ACE2 expression in the olfactory neuroepithelium: Implications for anosmia and upper respiratory SARS-CoV-2 entry and replication. Eur Respir J 2020 Aug 18
